Een veilige energietransitie met de Control Room of the Future
Onlangs opende de TU Delft het Electrical Sustainable Power Lab, kortweg ESP Lab. Dit gloednieuwe laboratorium is volledig ingericht op de transitie naar duurzame energie. Wetenschappers, studenten en bedrijven doen in het ESP Lab onderzoek naar alle aspecten van de energietransitie, zoals verbetering van de technologie van zonne-energie, de ontwikkeling van vermogenselektronica en digitalisering van de elektriciteitsnetten.
Dr. Alex Stefanov is assistent-professor in Intelligent Electrical Power Grids (IEPG) en technisch directeur van de Control Room of the Future (CRoF) bij de TU Delft. Hij heeft het CroF Technology Center ontworpen en ontwikkeld.
Deze hypermoderne controlroom kan elke willekeurige verstoring in het elektriciteitsnet simuleren in een gecontroleerde onderzoeksomgeving, van blikseminslagen tot cyber-aanvallen. Het is een unieke, experimentele opstelling voor meerdere domeinen die zal fungeren als hub voor toekomstige technologieën voor het elektriciteitsnet. IEPG, Technolution Spark en Phase to Phase bundelen hun krachten voor gezamenlijk onderzoek en de verdere ontwikkeling van de Control Room of the Future.
Duizenden duurzame bronnen
De energietransitie zal het energielandschap volledig veranderen. De centrale opwekking van grote elektriciteitscentrales gaat voor een groot deel over in decentrale opwekking door duizenden duurzame energiebronnen. Besturing en management van zoveel bronnen vraagt om nieuwe methodes en systemen. De CRoF zal daarom een cruciale rol spelen in de continuïteit en veiligheid van de energievoorziening na de transitie. Producten en software van verschillende leveranciers en marktpartijen moeten in de CRoF samenwerken in een veilig en effectief ecosysteem.
Inzicht in en sturing van elektriciteitsnetten
Betrouwbaarheid van de energielevering door robuuste elektriciteitsnetten is essentieel voor de samenleving. Dit is een van de belangrijkste bijdragen van de CRoF: hoe kan het energiesysteem bij toenemende complexiteit van cyber- en fysieke systemen toch robuust blijven? Naast modernisering en digitalisering van bestaande systemen zullen nieuwe operationele technologieën moeten worden ontwikkeld voor inzicht in en besturing van de netten. De huidige energiemanagementsystemen zullen worden vervangen en de CRoF krijgt innovatieve algoritmes, ondersteund met geavanceerde visualisaties en nieuwe mens-machine-interfaces, om te kunnen omgaan met de sterk toegenomen complexiteit van de besturing van de elektriciteitsnetten. Deze speerpunten sluiten nauw aan op de kerncompetenties van onze dochteronderneming Phase to Phase, die al jaren marktleider is met visualisatiesoftware voor netbeheerders en energieproducenten. Phase to Phase richt zich op een actieve rol bij de invulling van het ecosysteem van de CRoF.
“De Control Room of the Future geeft ons een prachtige kans om met innovatieve oplossingen concrete bijdragen te leveren aan state-of-art onderzoek naar de duurzame energievoorziening van de toekomst.”
Overzicht en goede workflows voor de operators
De volgende generatie van netbesturing zal bestaan uit een groot aantal uiteenlopende applicaties. Een overzichtelijke gebruikersinterface en effectieve workflows voor de systeemoperators in de CroF zijn daarbij onmisbaar. Door onze ervaring met de automatisering van complexe control rooms, zoals verkeerscentrales en tunnelbesturing, beschikken wij over verschillende functionele bouwblokken die geschikt zijn voor integratie in de CRoF. Deze componenten verzorgen bijvoorbeeld het management en de besturing van verschillende HD-videosignalen en de soepele integratie van verschillende processen en flows in één transparante gebruikersinterface.
High assurance voor digitale energienetten
De digitalisering van de energienetten brengt nieuwe cyberbeveiligingsrisico’s met zich mee. Het grote maatschappelijke belang van de energievoorziening betekent dat er op dit gebied geen marge is voor fouten. Onderzoek, ontwikkeling en implementatie van hoogwaardige cyberbeveiligingsoplossingen – high assurance – is dan ook een speerpunt van de CRoF. High-assurance-oplossingen zijn cyberbeveiligingsoplossingen die voldoen aan de strenge eisen van de nationale overheid en defensie. Technolution ondersteunt de cybersecurity van de CRoF met high-assurancebouwstenen, zoals de PrimeDiode datadiodes, de PrimeLink lijnvercijferaars en andere Prime-producten en -oplossingen.
“Bij de TU Delft voorzien we een toekomstig elektriciteitsnet dat autonoom, intelligent, robuust en cyber-veilig is.”
Samen werken aan een duurzame energievoorziening
Wilbert Prinssen, business unit director bij Technolution, ziet veel perspectief in de samenwerking met de IEPG. “De Control Room of the Future geeft ons een prachtige kans om met innovatieve oplossingen concrete bijdragen te leveren aan state-of-art onderzoek naar de duurzame energievoorziening van de toekomst. Geheel volgens onze missie: de wereld beter maken met technologie.”
Dr. Alex Stefanov, assistent-professor en technisch directeur van CRoF bij de TU Delft, is enthousiast over de vruchtbare samenwerking met Technolution Spark en Phase to Phase. “Bij de TU Delft voorzien we een toekomstig elektriciteitsnet dat autonoom, intelligent, robuust en cyber-veilig is. De Control Room of the Future helpt deze visie te realiseren door samen met onze industriepartners te werken aan onderzoek en ontwikkeling van toekomstige technologieën voor het elektriciteitsnet.”
